"มนุษย์ลำปาง"เป็นชื่อสมมุติเรียกชิ้นส่วนกะโหลกมนุษย์โฮโมอีเรคตัส พบที่อำเภอเกาะคา อายุราว ๕๐๐,๐๐๐ ปีมาแล้ว ช่วงเวลาเดียวกับมนุษย์ปักกิ่งในจีน และมนุษย์ชวาในอินโดนีเซีย อันเป็นที่รับรู้และรับรองทั่วโลก ต่อไปทั้งโลกก็ต้องรับรองและรับรู้มนุษย์ลำปางด้วย ถือเป็นต้นวิวัฒนาการของมนุษย์ในเอเชียตะวันออกไกลและอุษาคเนย์
มนุษย์ลำปางอย่างนี้แหละ เป็นต้นโคตรหรือบรรพบุรุษของ"คน"ในดินแดนประเทศไทยทุกวันนี้ แต่จะยกย่องเป็นบรรพชนคนไทยหรือไม่ ก็ แล้วแต่ใครจะคิด
กว่าจะเป็นมนุษย์ลำปาง ต้องมีองค์ประกอบหลายอย่าง โดยเฉพาะสภาพแวดล้อมและสิ่งมีชีวิตอื่นๆตั้งแต่ขนาดเล็กสุดจนใหญ่สุด และต้องมีวิวัฒนาการก่อนนั้นนับล้านๆปีถึงจะมีโฮโมอีเรคตัสมนุษย์ลำปาง
การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย ที่แม่เมาะ จังหวัดลำปาง ก็ตระหนักเรื่องนี้ดีอยู่แล้วเพราะขุดพบซากชีวิต Fozzil สัตว์นานาชนิด ในการทำเหมืองถ่านหินบริเวณนี้ แล้วยังมีแก่ใจเก็บตัวอย่างไว้ในอาคารโกโรโกโสเล็กๆลึกสุดกู่ แต่ไม่อยากเผยแพร่ให้ใครรู้ เพราะไม่อยากให้มีการอนุรักษ์ขัดรายได้มหาศาลบานตะไท
ฉะนั้นกรณีซากดึกดำบรรพ์สุสานหอย อายุราว ๑๓ ล้านปีมาแล้ว กฟผ. ต้องใช้เล่ห์กลฝ่าฝืน หลีกเลี่ยง ลักลอบ ละเมิดทำลายจนได้ ทั้งๆรู้อยู่แก่ใจว่ามีความสำคัญยิ่งต่อความรู้เกี่ยวกับคน สัตว์และสิ่งแวดล้อม นอกจากนั้นยังมีหน่วยราชการและองค์กรต่างๆทั้งของรัฐและเอกชน คัดค้านการกระทำอย่างนั้นแต่ไม่เป็นผล